West Betuwe zoekt balans tussen landbouw en natuur

West Betuwe – West Betuwe staat aan de vooravond van een landbouwtransitie. Daarbij hoeven landbouw en natuur elkaar niet te bijten. Een nieuw rapport aan de gemeenteraad laat zien hoe boeren hun vee- of akkerbouwbedrijf kunnen verduurzamen en tegelijk hun brood kunnen blijven verdienen. De boodschap: het kán, maar het vraagt om samenwerking, maatwerk en beleid dat meebeweegt.

Minder boeren, meer land

Uit cijfers blijkt dat het aantal landbouwbedrijven in West Betuwe de afgelopen vijf jaar met bijna vijf procent is afgenomen. Maar er wordt ook méér grond bewerkt en boeren hebben meer dieren. Dus minder bedrijven beheren meer land en houden meer dieren. In jargon heet dat schaalvergroting.

De bodem is het fundament voor duurzame landbouw. En met die bodem zit het in West Betuwe wel goed. De rivieren hebben oeverwallen en komgronden gemaakt met een vruchtbare bodem. Maar die is ook heel kwetsbaar en moet volgens het rapport goed beheerd worden. Denk dan aan betere compostering en minder intensieve bewerking.

Een kijkje buiten de gemeentegrens laat zien dat er overal in het land inspirerende voorbeelden te vinden zijn, waar boeren samenwerken met natuurorganisaties en overheden. Ook voor West Betuwe is een dergelijke samenwerking kansrijk.

Duurzame bedrijven

Boeren in West Betuwe kunnen op verschillende manieren hun bedrijfsvoering duurzaam maken. Ze kunnen akkerranden inzaaien om insecten aan te trekken en water slim opslaan en gebruiken om beter bestand te zijn tegen droogte. Ook een goede afwisseling van gewassen is goed om de bodem gezond en weerbaar te houden. Nieuw is de combinatie van teelten met zonnepanelen; zo kun je  energie en landbouw bij elkaar brengen.

Het rapport besteedt veel aandacht aan de zogenaamde kringlooplandbouw. Daarbij wordt zoveel mogelijk gebruik gemaakt van lokale grondstoffen, mest en voer. Zo kun je tegelijk de economie en de natuur versterken. Zeker als er tegelijk nieuwe economische verbindingen ontstaan tussen boeren, consumenten en lokale horeca.

Samenwerking

In West Betuwe zijn al veel partijen actief die boeren kunnen helpen. Denk maar aan LTO-Noord, Waterschap Rivierenland en Staatsbosbeheer. Ook zijn er lokaal allerlei netwerken actief zoals agrarische collectieven en tal van vrijwilligers. Het rapport roept op tot meer samenwerking. Maar let op: boeren zijn best bereid om te verduurzamen, maar maatregelen moeten wel haalbaar en uitvoerbaar zijn binnen hun bedrijf.

Er is een grote rol weggelegd voor de overheid. Het landbouwministerie van het Rijk speelt daarin van oudsher een centrale rol. De provincie stelt haar omgevingsvisie op en bepaalt belangrijke kaders voor natuurbeheer, waterbeheer en klimaatadaptatie. De gemeente kan via subsidies en omgevingsvisies sturen op duurzaam grondgebruik.

Nieuwe gemeenteraad

Het rapport eindigt waar het begint: West Betuwe staat aan de vooravond van een landbouwtransitie. Verduurzaming is nodig en mogelijk is. Het college biedt het rapport dinsdag 28 aan de gemeenteraad aan. Het is echter niet meer dan een eerste stap, volgens het college een aanzet waar de volgende gemeenteraad mee aan de slag moet.

Daarmee beginnen de gemeenteraadsverkiezingen van maart 2026 hun schaduw vooruit te werpen.